Szukaj
Język
Durian, azjatycki monarcha owoców - pochodzenie, wykorzystanie, fakty interesujące
Spis treści
1. Durian - pochodzenie
Durian (Durio zibethinus L. ), to owoc należący do rodziny Bombacaceae. Jego nazwa pochodzi od malezyjskiego słowa duri, które oznacza kolec. W przemyśle znany jest także jako rościan lub zybuczkowiec. Durian pochodzi z południowo-wschodniej Azji i sąsiednich wysp. Można go znaleźć dziko na południu Taninthayi, w Dolnej Birmie i wokół wiosek na Półwyspie Malajskim. Uprawiany jest powszechnie wzdłuż dróg lub w sadach od południowo-wschodnich Indii i Cejlonu do Nowej Gwinei. Poza Azją, durian jest także uprawiany w Australii, Ameryce Środkowej i Północnej. Największym eksporterem owoców durianu jest Tajlandia.2. Durian – drzewo tropikalne
Durian jest tropikalną rośliną, która potrzebuje obfitych opadów deszczu, aby prawidłowo rosnąć. W Indiach kwitnie na brzegach strumieni, gdzie jej korzenie mają dostęp do wody. Najlepiej rozwija się na głębokich glebach aluwialnych lub gliniastych. Zazwyczaj kwitnie w marcu i kwietniu lub we wrześniu i październiku. Drzewa durianu są bardzo wysokie – osiągają nawet 40 m wysokości. Są wyprostowane, z krótkim prostym pniem i nieregularną koroną z szorstkimi cienkimi gałęziami, które są porośnięte młodymi lub miedzianymi łuskami. Liście są podłużne, lancetowate lub eliptyczne, jajowate, zaokrąglone u podstawy z ostro zakończonym wierzchołkiem. Z wierzchu ciemnozielone i błyszczące, od spodu pokryte szarymi lub brązowo-czerwonymi włoskami. Durian posiada trójpłatkowate kwiaty w kolorach od białego do złocistobrązowego. Durian jest nazywany „królem owoców” z powodu jego dużych rozmiarów oraz wagi – owoce durianu mogą bowiem osiągać do 4 kg wagi i 40 cm długości. Pokryte są grubą zielonkawą lub żółtawą skórką z kolcami. Wewnątrz owocu znajduje się kremowy jadalny miąższ o konsystencji budyniu. Owoce spadają na ziemię, gdzie dojrzewają. Są bardzo nietrwałe. Po opadnięciu z drzewa stają się w pełni dojrzałe w ciągu 2–4 dni, a już po 5 lub 6 dniach są niezdatne do spożycia.3. Durian - smak i aromat
Istnieje wiele odmian durianów, z których samych wyróżnia się około 300. Chociaż kilka z nich jest bezzapachowych, większość charakteryzuje się silnym, wręcz odrażającym zapachem, który przypomina połączenie zepsutego mięsa oraz sera pleśniowego. Każdemu kojarzy się z czymś innym. Wszyscy, którzy przynajmniej raz wąchali durian, na pewno go zapamiętali. Odkrywca roślin Otis W. Barrett opisał zapach durianu jako połączenie sera, gnijącej cebuli, terpentyny lub czosnku i kilku ostrych przypraw. Po zjedzeniu miąższu stwierdził jednak, że ten zapach jest ledwo zauważalny. Natomiast według A. R. Wallace’a miąższ durianu jest bogatym kremem o smaku migdałów, choć wyczuwa się również smaki przypominające ser śmietankowy, cebulę, wino sherry i inne tego typu produkty. Zachęca do spożywania tego owocu, gwarantując, że nie wywołuje on nudności ani innych ubocznych skutków, a im więcej się go je, tym bardziej ma się na niego ochotę. Amerykański chemik pracujący na U. S. Rubber plantations w Sumatrze był początkowo nieprzychylny do zjedzenia durianu, jednak po przełamaniu się stał się jego wielkim zwolennikiem. Jego smak opisuje jako: „absolutnie pyszny (. ). Coś w rodzaju mikstury lodów, cebuli, przypraw i bananów”. Naukowcy z niemieckiego Centrum Badawczego Chemii Spożywczej postanowili zająć się zagadką niezwykłego zapachu tego owocu. W tym celu pobrali ekstrakt z owoców durianu pochodzących z Tajlandii i rozłożyli go za pomocą spektrometru masowego oraz chromatografu gazowego. Okazało się, że za silny odór nie odpowiada pojedynczy związek, ale mieszanina szeregu różnych substancji chemicznych. Badanie wykazało obecność w owocu 50 odrębnych związków, w tym 8 nieznanych dotąd nauce. W dalszym etapie analizy naukowcy powiązali każdą oznaczoną substancję z konkretnym zapachem. Wyodrębnili m. in. Zapach przypalonej cebuli, czosnku, sera, miodu, wołowiny, ekstraktu drożdżowego, kałamarnicy i pora.4. Durian – zawartość składników odżywczych
Owoc durianu jest bogatym źródłem składników odżywczych. W Tabeli 1. przedstawiono zawartość składników odżywczych w 100 g owocu. Średni owoc durianu waży około 600 g. Durian jest źródłem witamin z grupy B – B1, B2, B3, B6, a także witaminy C. Owoc ten zawiera także magnez, fosfor, potas, wapń, cynk oraz dużą ilość błonnika. Źródło: Durian, raw or frozen, USDA, ndb. nal. usda. gov/ndb/ (31. 01. 2018).5. Durian – właściwości zdrowotne
Durian posiada właściwości prozdrowotne. Mięsisty owoc wykorzystuje się jako skuteczne środki przeciwko próchnicy. Napar z liści i miąższu wykorzystywany jest przy obrzękach, schorzeniach skórnych oraz podczas kąpieli dla osób cierpiących na żółtaczkę. Ponadto jest on również stosowany w tradycyjnej medycynie azjatyckiej jako lek przeciwgorączkowy oraz silny środek uwodzicielski.6. Durian - zastosowanie w kulinariach
Mięso durianu jest zazwyczaj spożywane w stanie surowym, najlepiej po schłodzeniu w lodówce, a czasem ugotowane z cukrem lub w wodzie kokosowej. Następnie jest wykorzystywane jako przyprawa do tradycyjnych potraw i deserów kuchni południowo-wschodniej Azji. W Indonezji wykorzystuje się je do przygotowania sosu, który łączony jest z ryżem. W Palembangu natomiast miąższ jest poddawany procesowi fermentacji, czasami wędzenia i podawany jako przekąska. Mieszkańcy Półwyspu Malajskiego konserwują miąższ durianu w soli, aby zapewnić sobie dostęp do niego przez cały rok. Owoce niedojrzałe są gotowane w całości i spożywane podobnie jak warzywa. W sferze gastronomicznej wykorzystywane są również nasiona durianu - spożywane w postaci ugotowanej, smażonej, prażonej lub suszonej.7. Durian - gdzie go nabyć?
Durian można nabyć w sklepach specjalizujących się w kuchni azjatyckiej. Niestety, w Polsce jest to bardzo trudne do znalezienia. Można jednak znaleźć jeden sklep online, gdzie cena tego egzotycznego owocu wynosi 250 złotych za sztukę. Mimo że kraje azjatyckie produkują szeroką gamę wyrobów z durianu, takich jak suszone kawałki owocu lub zachowane w syropie w puszce, to w polskich sklepach rzadko można znaleźć takie produkty. Jednak aby poznać smak durianu, można nabyć cukierki durianowe, które zawierają suszony miąższ owocu, choć jego ilość nie jest zbyt duża, gdyż jest on umieszczony dopiero na czwartym miejscu na liście składników.8. Durian - niezwykłe fakty
Z powodu wyjątkowego i mocnego zapachu spożywanie owocu durian jest zakazane w większości miejsc publicznych na obszarze Azji Południowej. Może to być zabawna sytuacja dla podróżujących, gdy widzą w trakcie podróży koleją tablicę z napisem "No durians" (Zdjęcie 1).9. Streszczenie
Durian jest bardzo kontrowersyjnym owocem, który pomimo odpychającego zapachu jest bogatym źródłem witamin i składników mineralnych. W tradycyjnej medycynie azjatyckiej jest on wykorzystywany między innymi jako środek przeciwgorączkowy i afrodyzjak. W Polsce dostępność tego owocu jest nadal mocno ograniczona, jednak podczas wakacji w Azji warto go spróbować.
