Szukaj

Czy istnieją kalorie z odwrotnym efektem?

Strona główna Artykuły Czy istnieją kalorie z odwrotnym efektem?

Czy istnieją kalorie z odwrotnym efektem?

Pożywienie dostarcza niezbędnej energii, abyśmy mogli wykonywać codzienne czynności. Za sprawą odpowiedniej ilości kalorii jesteśmy w stanie poruszać się, mówić i trawić jedzenie. Zbyt duża ilość energii w diecie może jednak prowadzić do przybrania na wadze i w końcu doprowadzić do otyłości. Z czasem coraz większą popularnością cieszą się produkty, które rzekomo zawierają ujemne kalorie. Czy naprawdę istnieją produkty, które nie tylko nie dostarczają energii, ale również pozwalają spalić kalorie wcześniej nagromadzone?

Spis treści

1. Co to są kalorie?

Wartość energetyczna, która jest podawana na opakowaniu produktu, określa, ile kalorii znajduje się w nim, dzięki czemu można oszacować, ile energii on dostarczy. Ma to znaczenie podczas odchudzania, ale nie tylko. Pozwala na określenie ilości pożywienia, którą można spożyć w ciągu dnia, aby dbać o zdrowie. Z punktu widzenia fizyki, kalorie to po prostu ilość ciepła, która wydziela się po strawieniu poszczególnych składników odżywczych. Wartość energetyczną można podzielić na netto i brutto. Pierwsza jest bardziej dokładna, gdyż uwzględnia energię, którą organizm może całkowicie zużyć już po zajściu wszystkich procesów metabolicznych. Można także spotkać się z terminem "puste kalorie", który nie oznacza pożywienia mało energetycznego, ale takiego, które dostarcza niewiele cennych witamin i składników, a dużo kalorii. Są to produkty uznawane za mniej odżywcze, potencjalnie niebezpieczne, gdyż ich regularne spożycie może powodować duży wzrost masy ciała, a w perspektywie czasu niedostateczną podaż cennych substancji.

2. Definicja kalorii ujemnych

Zgodnie z koncepcją kalorii ujemnych, istnieje specjalna grupa produktów, które po spożyciu umożliwiają ludzkiemu organizmowi wykorzystanie większej ilości energii niż same produkty dostarczają, dzięki czemu można spalić nie tylko kalorie z danego produktu, ale także te nadmiarowe. Zwolennicy diety kalorii ujemnych twierdzą, że jest to świetna metoda na redukcję nadwagi. Ponadto jest ona bardzo prosta i przyjemna, ponieważ w celu spalenia nadmiaru energii wystarczy jedynie zwiększyć spożycie produktów z tej specjalnej listy.

3. Produkty z potencjalnie ujemnym bilansem kalorycznym

Wśród najbardziej popularnych produktów, które potencjalnie mogą pomóc w spaleniu większej ilości energii, niż same dostarczają, znajdują się: - seler korzeniowy, - sałaty, - ogórki, - arbuzy, - grejpfruty, - pomidory. Są to produkty o dużej zawartości wody i bardzo niskiej zawartości tłuszczu, co sprawia, że ich wartość kaloryczna jest niezwykle niska, ale nie jest równa zero. Każdy z wymienionych produktów dostarcza pewną ilość kalorii, jednak nie więcej niż 40 kcal/100 g.

4. Negatywne kalorie z perspektywy naukowców

Teoria negatywnych kalorii zdobyła zainteresowanie nie tylko osób z nadwagą, ale również naukowców. Koncepcja wydaje się być nieco nierealistyczna, dlatego badacze postanowili ją zbadać. K. M. Buddemeyer i współpracownicy w swojej analizie wykorzystali seler naciowy - warzywo często pojawiające się na listach produktów zawierających rzekome negatywne kalorie. Jego niska zawartość kalorii i duża ilość wody czynią go dobrym przykładem. Badanie przeprowadzono na jaszczurkach z gatunku agama brodata (Pogona vitticeps), których procesy trawienia, wchłaniania i przyswajania są podobne do tych u ludzi. Badacze uznali, że przeprowadzenie tego badania na ludziach byłoby zbyt trudne, dlatego wybrano jaszczurki, które są łatwiejsze do kontrolowania w warunkach laboratoryjnych.

5. Produkty bez kalorii

Produkty oznaczone jako "bez kalorii" powinny zawierać mniej niż 5 kcal w porcji. W wielu przypadkach w ich składzie znajdują się substancje, które nie są metabolizowane przez organizm, dzięki czemu nie dostarczają żadnych kalorii lub ich niewielką ilość. Jednakże, brakuje badań naukowych, które potwierdziłyby ich negatywny wpływ na organizm. Jedynym wyjątkiem jest woda, która może zwiększać termogenezę pomiędzy posiłkami i metabolizm. Jednak zmiany zaobserwowane w badaniach (C. M. Brown i wsp. 2006) są tak minimalne, że trudno potwierdzić, że woda faktycznie pomaga w odchudzaniu. Zwykle zwiększa liczbę spalanych kalorii maksymalnie o 24-60 w przypadku dużego schłodzenia.

6. Teoria kalorii ujemnych - kolejny fałszywy mit

Teoria kalorii ujemnych, mimo że jest bardzo ciekawa, nie została potwierdzona w żadnych badaniach naukowych, a więc nie można jej wykorzystywać do celów redukcji masy ciała. Produkty, które teoretycznie nie miały dostarczać kalorii, ale zamiast tego pomagać je spalić, są niezwykle cennymi składnikami diety z powodu ich niskiej wartości energetycznej i bogatej zawartości błonnika. Ponadto są one źródłem wielu innych składników odżywczych, takich jak witaminy i składniki mineralne. Zamiast polegać na magicznych metodach, warto zadbać o odpowiedni deficyt energetyczny w diecie, dzięki któremu redukcja masy ciała może być osiągana nawet przy spożywaniu ulubionych przekąsek i dań. Należy również pamiętać o regularnej aktywności fizycznej, która zwiększa zapotrzebowanie energetyczne organizmu. Dobrym nawykiem jest także picie wody, nie ze względu na jej rzekome spalanie kalorii, ale dlatego, że odgrywa ona kluczową rolę w wielu procesach zachodzących w organizmie.
Zródło

Boschmann M., Water-induced thermogenesis, „The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism” 2003, 88(12), 6015–6019.
Brown C.M., Dulloo A.G., Montani J., Water-Induced Thermogenesis Reconsidered: The Effects of Osmolality and Water Temperature on Energy Expenditure after Drinking, „The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” 2006, 91(9), 3598–3602.
Buddemeyer K.M., Alexander A.E., Secor S.M., Negative calorie foods: An empirical examination of what is fact or fiction, biorxiv.org/content/10.1101/586958v1 (6.10.2021).
Clegg M.E., Cooper C., Exploring the myth: Does eating celery result in a negative energy balance?, „Proceedings of the Nutrition Society” 2012, 71(OCE3), E217.
Płazowska I., Ujemne kalorie. Prawda, ziarno prawdy czy mit?, dietetycy.org.pl/ujemne-kalorie/ (6.10.2021).
Kudełka W., Jachna D., Charakterystyka żywności o obniżonej wartości energetycznej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2009, 834, 69–96.
Olchowy K., Wartość energetyczna posiłków – czym jest i jak ją obliczyć?, zywienie.abczdrowie.pl/wartosc-energetyczna, (6.10.2021).
Tinslay G., Do Negative-Calorie Foods Exist? Facts vs Fiction, healthline.com/nutrition/negative-calorie-foods#fact-vs-fiction (6.10.2021).